Türkler, Müslüman olmadan önce Asya ve Avrupa'nın çeşitli bölgelerinde 1500 yıl hüküm sürdüler. Siyasi, sosyal, kültürel ve etnik bakımdan izler bıraktılar.
Türkler, Müslüman olduktan sonra da büyük devletler kurdular ve tarihe yön verdiler.
Hz. Ömer zamanında İran'ın fethi ile
Hz. Ömer zamanında İran'ın fethi ile
Türkler ile Müslümanlar komşu oldular. İslam orduları Türklerin yaşadıkları
Ceyhun Irmağı boylarına dayandılar. Orta Asya'da Doğu Göktürkleri yıkılmış, Batı Göktürkleri ise Çinin entrikaları nedeniyle zayıflamıştır. Sogd ve Harzem bölgesine girmek isteyen İslam Kuvvetleri ile Türkler arasında ilk çatışmalar meydana geldi. Hz. Osman zamanında Kafkaslarda (652-3) ve Horasan'da Türkler ile Müslümanlar arasında ilk çatışmalar meydana geldi. Horasan ve Azerbaycan Hz. Osman zamanında fethedildi.
Müslümanlar ile çatışan ilk Türkler Hazarlar, Türgişler ve Karluklardır.
Emeviler zamanında Ubeydullah b. Ziyad, Buhara'yı kuşattı, ancak alamadı.
Bu dönemde yapılan bir antlaşma ile 3 bin Türk okçusu Emevilerin hizmetine girmiştir. İslam Devletinin sivil ve askeri kanadında görev aldılar.
Türgeş Hükümdarı Sulu Han, Emeviler'e şiddetle direndi.(721) Sulu Kağanın ölümünden sonra Türgişler zayıfladı. Ancak bundan sonra Emeviler Maveraünnehir'e hakim olabildiler.
Horasan bölgesi kumandanlığına tayin edilen Kuteybe b. Müslim zamanında Müslümanlar Maveraünnehir'e kadar egemen oldular.(705-708)
İslam akınları Talas nehri boylarına kadar ulaştı.Bu akınlar başta Türgişler olmak üzere diğer Türk boylarının direnişi ile karşılaştı.
Kafkaslardaki Emevi ileri harekatına ise Hazar Türkleri karşı koyuyorlardı. Hazar başkentine kadar ilerleyen Emevi orduları geri püskürtüldüler.
Emevilerin, kılıç zoruyla Türkler üzerinde egemen olmaya çalışması ve Arap milliyetçiliği yapması (mevali) yüzünden, İslâmiyet Türkler arasında yayılmamıştır.
Ceyhun Irmağı boylarına dayandılar. Orta Asya'da Doğu Göktürkleri yıkılmış, Batı Göktürkleri ise Çinin entrikaları nedeniyle zayıflamıştır. Sogd ve Harzem bölgesine girmek isteyen İslam Kuvvetleri ile Türkler arasında ilk çatışmalar meydana geldi. Hz. Osman zamanında Kafkaslarda (652-3) ve Horasan'da Türkler ile Müslümanlar arasında ilk çatışmalar meydana geldi. Horasan ve Azerbaycan Hz. Osman zamanında fethedildi.
Müslümanlar ile çatışan ilk Türkler Hazarlar, Türgişler ve Karluklardır.
Emeviler zamanında Ubeydullah b. Ziyad, Buhara'yı kuşattı, ancak alamadı.
Bu dönemde yapılan bir antlaşma ile 3 bin Türk okçusu Emevilerin hizmetine girmiştir. İslam Devletinin sivil ve askeri kanadında görev aldılar.
Türgeş Hükümdarı Sulu Han, Emeviler'e şiddetle direndi.(721) Sulu Kağanın ölümünden sonra Türgişler zayıfladı. Ancak bundan sonra Emeviler Maveraünnehir'e hakim olabildiler.
Horasan bölgesi kumandanlığına tayin edilen Kuteybe b. Müslim zamanında Müslümanlar Maveraünnehir'e kadar egemen oldular.(705-708)
İslam akınları Talas nehri boylarına kadar ulaştı.Bu akınlar başta Türgişler olmak üzere diğer Türk boylarının direnişi ile karşılaştı.
Kafkaslardaki Emevi ileri harekatına ise Hazar Türkleri karşı koyuyorlardı. Hazar başkentine kadar ilerleyen Emevi orduları geri püskürtüldüler.
Emevilerin, kılıç zoruyla Türkler üzerinde egemen olmaya çalışması ve Arap milliyetçiliği yapması (mevali) yüzünden, İslâmiyet Türkler arasında yayılmamıştır.
Abbasiler Zamanında Türkler:
- II. Göktürk Devleti yıkılmış, Türgişler
Devleti de zayıflamıştı. Uygurlar da yeterli askeri güce sahip
olmadıklarından, Çin'in Türkistan'ı işgaline karşı koyacak bir Türk Devleti
yoktu.
Devleti de zayıflamıştı. Uygurlar da yeterli askeri güce sahip
olmadıklarından, Çin'in Türkistan'ı işgaline karşı koyacak bir Türk Devleti
yoktu.
- Çin istilasına karşı, Abbasiler yardıma
çağrıldı.
çağrıldı.
- Abbasilerin Horasan Valisi Ebu Müslim'in,
Ziyad b. Salih'in emrine verdiği Abbasi orduları ile Türkler birleşerek
Talas Savaşını kazandılar.
Ziyad b. Salih'in emrine verdiği Abbasi orduları ile Türkler birleşerek
Talas Savaşını kazandılar.
Talas Savaşı(751)
Çin, İpek yolu Ticaretini ele geçirebilmek
için Türkistan'a hakim olmaya çalışıyordu. Çinliler, Türk ülkelerini ele
geçirirken sert tutum içine giriyorlardı. Bir Türk Beyini (Taşkent Beyi
Bağatur Tudun) öldürülmesi üzerine Türkler Çinlilere karşı Müslümanlardan
yardım istedi. Bu istek Ebu Müslim tarafından kabul edildi. Türklerin de
katılımıyla güçlenen bu ordu, Çinlileri Talas nehri kıyısında bozguna
uğrattı.
için Türkistan'a hakim olmaya çalışıyordu. Çinliler, Türk ülkelerini ele
geçirirken sert tutum içine giriyorlardı. Bir Türk Beyini (Taşkent Beyi
Bağatur Tudun) öldürülmesi üzerine Türkler Çinlilere karşı Müslümanlardan
yardım istedi. Bu istek Ebu Müslim tarafından kabul edildi. Türklerin de
katılımıyla güçlenen bu ordu, Çinlileri Talas nehri kıyısında bozguna
uğrattı.
Sonuçları: Türkler ile Müslümanlar arsındaki
savaşlar sona erdi. Ticaret sayesinde İslâmiyet Türkler arasında hızla
yayılmaya başladı.
savaşlar sona erdi. Ticaret sayesinde İslâmiyet Türkler arasında hızla
yayılmaya başladı.
- Türkler Abbasi Devletinin idari ve askeri
kadrosunda görev almaya başladılar.
kadrosunda görev almaya başladılar.
- Orta Asya'daki Çin tehdidi ortadan kalktı.
Batı Türkistan Çin tehlikesinden kurtuldu.
Batı Türkistan Çin tehlikesinden kurtuldu.
- Talas Savaşında Araplara yardım eden Karluk
Türkleri, Türk birliğini sağlayarak Yağma ve Çiğil Türkleri ile birlikte
Karahanlı Devletini kurdular.
Türkleri, Türk birliğini sağlayarak Yağma ve Çiğil Türkleri ile birlikte
Karahanlı Devletini kurdular.
- Semerkant, Bağdat ve Mısırda üretilen
kağıtlar Endülüs ve Sicilya'daki Müslümanlar aracılığıyla Avrupa'ya geçti.
kağıtlar Endülüs ve Sicilya'daki Müslümanlar aracılığıyla Avrupa'ya geçti.
- Türkler Abbasiler zamanında Mısır ve Suriye
valilikleri ile Sugur valiliklerinde bulundular.
valilikleri ile Sugur valiliklerinde bulundular.
- Devlet içindeki isyanları bastırdılar, Bizans
ile savaşlarda önemli başarılar elde ettiler.
ile savaşlarda önemli başarılar elde ettiler.
ESKİ TÜRK İNANIŞI
- Gök Tanrı inancı (tek Tanrı inancı)
- Ahiret inancı ve fetih anlayışı
- Dürüstlülük ve namusluluk, ahlak, temizlik
ve hoşgörü anlayışı
ve hoşgörü anlayışı
- Cennet, cehennem, kıyamet, kurban kesme
TÜRKLER İSLAM DEVLETİNİN HİZMETİNDE
- Abbasi Halifesi Cafer el Mansur, ilk defa
Türkleri askeri birlikler arasına almıştır.
Türkleri askeri birlikler arasına almıştır.
- Halife Harun Reşid, muhafız birliğini
Türklerden oluşturdu ve Türkler Bizans sınırına yerleştirilmeye başladılar.
Türklerden oluşturdu ve Türkler Bizans sınırına yerleştirilmeye başladılar.
- Emin ile Memun arasındaki halifelik
mücadelesinde Memun, Emin'i destekleyen İranlıların yerine Türklerden ordu
birlikleri kurdu.
mücadelesinde Memun, Emin'i destekleyen İranlıların yerine Türklerden ordu
birlikleri kurdu.
- Halife Muttasım, Samarra şehrini Türkler için
kurdu.
kurdu.
- Türkler, Abbasi Devletinde
Vezir ve Haciblik yaptılar, Bizans sınırında görev aldılar, iç isyanları
bastırdılar, çeşitli eyaletlerde valilik görevlerinde bulundular.
Vezir ve Haciblik yaptılar, Bizans sınırında görev aldılar, iç isyanları
bastırdılar, çeşitli eyaletlerde valilik görevlerinde bulundular.
TÜRKLERİN MÜSLÜMAN OLMALARI
- Abbasilerin tavırları ve Türk eski inancı,
Türklerin kolayca Müslüman olmalarına neden olmuştur.
Türklerin kolayca Müslüman olmalarına neden olmuştur.
- Karluk, Yağma ve Çiğil Türkleri ilk Müslüman
Türk boylarıdır.
Türk boylarıdır.
- Karahanlılar Müslümanlığı kabul eden ilk Türk
devletidir.
devletidir.
- 10.yy'da İtil Bulgarları Müslüman
olmuşlardır.
olmuşlardır.
TÜRKLERİN İSLAM DÜNYASINDAKİ HİZMETLERİ
- Türkler, İslam'a ve İslam Devletlerine siyasi,
askeri, sosyal, kültürel ve ekonomik yönden hizmet etmişlerdir.
askeri, sosyal, kültürel ve ekonomik yönden hizmet etmişlerdir.
- İslam'da hesap ve cebirle ilk uğraşan ilim
adamı İbn-i Türk Ebul Fadl'dır.
adamı İbn-i Türk Ebul Fadl'dır.
- Harezmli Musa oğlu Mehmed'in yazmış olduğu
eser yüzyıllarca okutulmuş ve logaritma bilimine ismini vermiştir.
eser yüzyıllarca okutulmuş ve logaritma bilimine ismini vermiştir.
- İbn-i Sina, El-Biruni, Uluğ Bey tarihe
ün salmış ilim adamlarıdır.
ün salmış ilim adamlarıdır.
İlk Müslüman Türk Devletleri
- Karluk Boyu
- Yağma Boyu
- Çiğil Boyu
- Karahanlılar(840-1212)
- Gazneliler(962-1183)
- Tolunoğulları(868-905)
- İhşidoğulları(935-969)
- Büyük Selçuklu
- Devleti(1040-1157)
- Harzemşahlar(1097-1231)
- Eyyubiler
- Memlûkler
- Anadolu Selçuklu
- Devleti(1077-1308)
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder